Cấu tạo của mắt, mắt cận và mắt lão

Mắt là bộ phận đảm bảo cho việc quan sát của chúng ta mọi lúc, mọi nơi. Cấu tạo của mắt rất phức tạp và tinh vi. Vì vậy, bài viết sau đây sẽ giúp các em tìm hiểu rõ hơn về cấu tạo cũng như hoạt động của đôi mắt.

Nêu cấu tạo của mắt 

Tìm hiểu cấu tạo của mắt, so sánh mắt với máy ảnh.

Cấu tạo của mắt 

Mắt được cấu tạo từ hai bộ phận chính cực kỳ quan trọng. Đó là thể thủy tinh và màng lưới (hay còn được gọi là võng mạc).

• Thể thủy tinh: được xem là một thấu kính hội tụ sinh học, tính chất của thể thủy tinh là mềm và trong suốt, dễ dàng dẹt xuống hoặc phồng lên. Nguyên nhân gây quá trình thay đổi này là do cơ vòng đỡ thể thủy tinh giãn ra hay bóp lại, đồng thời làm cho tiêu cự của nó thay đổi.
• Màng lưới: nằm ở đáy mắt, tại đây ta sẽ nhìn thấy rõ nét ảnh của một vật bất kì.

Hai bộ phận chính của mắt là màng lưới và thể thủy tinh. (Ảnh: Sưu tầm Internet)

So sánh mắt và máy ảnh 

Giống nhau: 

• Vật kính và thể thủy tinh đều là thấu kính hội tụ.
• Màng lưới và phim đều đóng vai trò như một màn hứng ảnh

Khác nhau:

• Thể thủy tinh của mắt có sự thay đổi của tiêu cự
• Vật kính của máy ảnh không có tiêu cự thay đổi linh hoạt như thể thủy tinh.

Sự điều tiết của mắt 

Khi ta nhìn thấy rõ ràng một vật thì ảnh của vật đó sẽ hiện lên rõ nét trên màng lưới. Đồng thời, cơ vòng đỡ thể thủy tinh đã phải co giãn phù hợp và khiến thể thủy tinh dẹt lại hoặc phồng lên, điều này cũng làm thay đổi tiêu cự của thể thủy tinh. Quá trình thay đổi này được gọi là sự điều tiết của mắt. 

Sự điều tiết xảy ra hoàn toàn tự nhiên.

Khi mắt quan sát vật ở khoảng cách gần thì tiêu cự của mắt càng nhỏ. Ngược lại, khi mắt quan sát vật ở khoảng cách xa thì tiêu cực của mắt sẽ càng lớn.

Điểm cực cận, điểm cực viễn của mắt 

Sau đây là các khái niệm và đặc điểm liên quan đến điểm cực cận, điểm cực viễn của mắt.

Điểm cực cận của mắt là gì? 

Điểm nằm gần mắt nhất mà khi có một vật bất kì ở đó, mắt ta còn có thể quan sát rõ vật (khi mắt điều tiết tối đa) được gọi là điểm cực cận. Càng lớn tuổi, điểm cực cận sẽ càng lùi ra xa mắt.

Kí hiệu điểm cực cận của mắt: Cc.

Khoảng cực cận được xác định bằng khoảng cách từ mắt tới điểm cực cận.

Điểm cực viễn của mắt là gì? 

Điểm cách xa mắt nhất mà khi có vật bất kì ở đó, mắt ta không điều tiết vẫn có thể quan sát rõ vật được gọi là điểm cực viễn.

Kí hiệu điểm cực viễn của mắt: Cv

Khoảng cực viễn được xác định bằng khoảng cách từ mắt đến điểm cực viễn.

Điểm cực cận và điểm cực viễn của mắt. (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Chú ý: 

• Khoảng cách từ điểm cực cận đến điểm cực viễn được gọi là giới hạn nhìn rõ của mắt.
• Ảnh của một vật hứng trên màng lưới thì sẽ ngược chiều với vật. Tuy nhiên, chúng ta vẫn không thấy vật bị lộn ngược. Nguyên nhân là do hoạt động và sự điều khiển của hệ thần kinh thị giác.

Mắt cận và mắt lão

Thế nào được gọi là mắt cận và thế nào được gọi là mắt lão? 

Mắt cận 

Đặc điểm của mắt cận thị. (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Đặc điểm của mắt cận 

Tật cận thị ở mắt chắc chắn không còn xa lạ đối với các em. Một đặc điểm rõ ràng rất dễ nhận ra của mắt cận thị đó là mắt cận không thể nhìn rõ được những vật nằm ở khoảng cách xa mà chỉ có thể quan sát được những vật ở gần.

Dấu hiệu nhận biết mắt cận 

• So với mắt bình thường, mắt cận có điểm cực viễn (Cv) nằm gần hơn.
• Nếu mắt không điều tiết, mắt của người bị cận thị chỉ có thể quan sát được các vật nằm trong cự ly gần và sẽ không thể nhìn rõ các vật nằm ở xa.

Ví dụ: 

• Học sinh ngồi dưới lớp không thể nhìn thấy bài trên bảng
• Điều khiển xe ngoài đường không nhìn rõ nội dung của các biển quảng cáo phía xa.
• Không thể đọc được sách nếu để sách ở xa

Cách khắc phục tận cận thị 

Đeo kính giúp mắt nhìn rõ. (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Có 2 cách để khắc phục được tật cận thị. Cụ thể:

• Cách 1: Đeo kính cận (thấu kính phân kì) để hỗ trợ mắt quan sát thật rõ các vật ở phía xa. Kính cận phù hợp với độ cận của mắt sẽ có tiêu điểm F trùng với điểm cực viễn Cv của mắt.
• Cách 2: Tiến hành phẫu thuật giác mạc để làm thay đổi độ cong của giác mạc.

Mắt lão 

Đặc điểm của mắt lão 

• Mắt lão là mắt của những người lớn tuổi, người già.
• Mắt lão nhìn rõ được các vật ở xa nhưng không thể quan sát rõ các vật ở gần mắt.

Dấu hiệu nhận biết mắt lão 

• Người bị lão thị sẽ quan sát rõ được các vật ở xa nhưng không thể nhìn rõ các vật đặt gần mắt
• So với mắt bình thường, điểm cực cận Cc của mắt lão nằm xa hơn.

Đặc điểm của mắt lão. (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Cách khắc phục mắt lão 

Để khắc phục mắt lão, cần phải đeo kính lão (thấu kính hội tụ) để hỗ trợ mắt quan sát rõ các vật ở cự ly gần.

Chú ý: 

• Vì là thấu kính hội tụ nên khi đeo kính lão, hình ảnh của vật tạo bởi kính sẽ có kích thước lớn hơn so với vật nhưng lại nằm ở xa mắt hơn vật. 
• Ngoài ra, do đeo kính sát mắt nên hình ảnh của vật trên võng mạc vẫn có cùng kích thước. Do đó, khi đeo kính lão, mắt sẽ nhìn thấy được hình ảnh của các vật có cùng độ lớn tương tự như khi không đeo kính